Blisko, bliżej, coraz bliżej… A może jednak wcale nie tak blisko? Może nawet daleko? Gdzie są ci ludzie wokół nas? Blisko czy daleko?
W ramach 19. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania, 22 czerwca 2023 r. w sali Laboratorium w Zamku Ujazdowskim w Warszawie, wystąpił Teatr Nowszy ze spektaklem zatytułowanym „Blisko”. Właśnie… blisko czego? Tych rodzajów bliskości można było poszukać kilka. Czy bohaterowie zbliżali się do siebie nawzajem, próbując tworzyć relacje? A może zbliżali się do świata i społeczeństwa? A może zbliżali się sami do siebie, do swoich myśli i emocji? Siłą tego spektaklu jest właśnie to, że odpowiedzi na te pytania nie da się udzielić. Bohaterowie są lustrem, w którym mogą przejrzeć się widzowie.
Trochę napisałem już o bohaterach tej opowieści, ale tak naprawdę centralne miejsce w spektaklu zajmuje… przedmiot. Srebrna kula zawieszona nad sceną, czyli słynne wahadło Foucalta. Puszczone w ruch wyznacza tutaj rytm ruchu postaci. Przyjmują one postawy „w stosunku do” wahadła. To nie ono dostosowuje się do rzeczywistości tworzonej przez ludzi, tylko ludzie zależą od wahadła. Ta obserwacja bardzo zbliżała mnie do utożsamienia kuli z ludzką psychiką, która choć niewidzialna to dyktuje sposób podejmowania przez nas decyzji. Musimy się z nią liczyć, choć często byśmy nie chcieli. I nie da się jej wyłączyć.
Jednak bohaterowie nie są tylko „w stosunku do” wahadła, ale też „w stosunku do” siebie. Wzajemnie zbliżają się w różnych konfiguracjach - wszyscy razem, parami, trójkami. Żadna relacja nie jest podobna do drugiej. W końcu nie da się stworzyć takiego samego związku z różnymi osobami (zresztą każdy z bohaterów „Blisko” mocno podkreślał swoją indywidualność - strojem, ale także ruchem).
Postacie poruszają się w określonym rytmie - nadawanym przez muzykę lub przez wahadło. Podporządkowują się. A w zasadzie, odnoszę takie wrażenie, że „są podporządkowywani”. Tak jakby ich los nie zależał od nich, a od tego co zewnętrzne (muzyka) lub od tego, co mogą dotknąć i złapać, ale czego później nie są w stanie kontrolować (wahadło). Zresztą mamy sytuacje, w których bohaterowie mają odwagę zatrzymać wahadło, przyspieszyć je lub zwolnić. Otrzymują tym samym pozorne poczucie władzy, kontrolowania swojego losu. Miałem jednak poczucie, że nie oni sami wybierają sobie ruchy lecz muszą w określony sposób odpowiedzieć innym. Swoją drogą już nawet same stroje sprawiały, że myślałem o nich jak o ludziach, którzy zostali przebrani za kogoś. Ten gest ściągnięcia butów z początku spektaklu symbolizował dla mnie ich walkę o autentyczność. Ściągamy przecież buty, gdy wchodzimy do domu, miejsca, w którym z zasady czujemy się bezpiecznie, gdzie możemy ściągnąć swoją maskę. Nasi bohaterowie zostali jednak tego pozbawieni - dalej byli przebrani w nie swoje ciuchy, w nie swoje role społeczne czy rodzinne.
Dopiero zniszczenie wahadła kończy tę zabawę, w której nikt już nie chce uczestniczyć. Kula spada z suchym trzaskiem na ziemię, odkształca się i traci swoją magię. Król okazał się nagi - wystarczyło zerwać linkę i zwyczajnie rzucić kulę za siebie. Wydaje mi się jednak, że utrata tego uciążliwego, ale jednak centrum, wcale nie pomogła w odnalezieniu siebie, ani dojściu do prawdy. Wcześniej zorganizowane relacje między postaciami zaczęły się rozsypywać i znikać pośród szyderstwa i agresji.
Bohaterowie wykreowani przez choreografa Tomasza Ciesielskiego poszli jednak dalej. Założyli buty i wyszli. Czy będą dalej walczyć? Czy wpadną w kolejne jarzmo, ulegną sile kolejnego wahadła, które wyznaczać im będzie codzienne obowiązki? Czy może w końcu doświadczą trudnej, ale słodkiej wolności? Nie mogę tego wiedzieć, mogę jedynie przewidywać. Wiem tylko to, że ja także poprawiłem swoje buty, wyszedłem z sali i zacząłem się zastanawiać czy decyzję, aby wracać do domu podjąłem sam czy też jestem już zaprogramowany, żeby to zrobić? Czy moje wahadło dalej działa? I czy chcę, aby działało?
Rafał Bilicki, Brygada Tańca 2023
"Blisko" Teatr Nowszy, choreografia: Tomasz Ciesielski, wykonanie: Natalia Kladziwa, Paweł Urbanowicz, Katarzyna Leszek, Radosław Lis, muzyka (na żywo): Piotr Matula, reżyseria światła: Radosław Lis, kostiumy: Nikola Fedak, produkcja i koordynacja: Joanna Stasina, produkcja: Fundacja Nowszego Teatru/Teatr Nowszy, koprodukcja: Kielecki Teatr Tańca, współorganizator: Lubelski Teatr Tańca, premiera: 12.11.2021, pokaz w ramach: 19. Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania, pokaz: Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski, 22.06.2023
W ramach 19. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania, 22 czerwca 2023 r. w sali Laboratorium w Zamku Ujazdowskim w Warszawie, wystąpił Teatr Nowszy ze spektaklem zatytułowanym „Blisko”. Właśnie… blisko czego? Tych rodzajów bliskości można było poszukać kilka. Czy bohaterowie zbliżali się do siebie nawzajem, próbując tworzyć relacje? A może zbliżali się do świata i społeczeństwa? A może zbliżali się sami do siebie, do swoich myśli i emocji? Siłą tego spektaklu jest właśnie to, że odpowiedzi na te pytania nie da się udzielić. Bohaterowie są lustrem, w którym mogą przejrzeć się widzowie.
Trochę napisałem już o bohaterach tej opowieści, ale tak naprawdę centralne miejsce w spektaklu zajmuje… przedmiot. Srebrna kula zawieszona nad sceną, czyli słynne wahadło Foucalta. Puszczone w ruch wyznacza tutaj rytm ruchu postaci. Przyjmują one postawy „w stosunku do” wahadła. To nie ono dostosowuje się do rzeczywistości tworzonej przez ludzi, tylko ludzie zależą od wahadła. Ta obserwacja bardzo zbliżała mnie do utożsamienia kuli z ludzką psychiką, która choć niewidzialna to dyktuje sposób podejmowania przez nas decyzji. Musimy się z nią liczyć, choć często byśmy nie chcieli. I nie da się jej wyłączyć.
Jednak bohaterowie nie są tylko „w stosunku do” wahadła, ale też „w stosunku do” siebie. Wzajemnie zbliżają się w różnych konfiguracjach - wszyscy razem, parami, trójkami. Żadna relacja nie jest podobna do drugiej. W końcu nie da się stworzyć takiego samego związku z różnymi osobami (zresztą każdy z bohaterów „Blisko” mocno podkreślał swoją indywidualność - strojem, ale także ruchem).
Postacie poruszają się w określonym rytmie - nadawanym przez muzykę lub przez wahadło. Podporządkowują się. A w zasadzie, odnoszę takie wrażenie, że „są podporządkowywani”. Tak jakby ich los nie zależał od nich, a od tego co zewnętrzne (muzyka) lub od tego, co mogą dotknąć i złapać, ale czego później nie są w stanie kontrolować (wahadło). Zresztą mamy sytuacje, w których bohaterowie mają odwagę zatrzymać wahadło, przyspieszyć je lub zwolnić. Otrzymują tym samym pozorne poczucie władzy, kontrolowania swojego losu. Miałem jednak poczucie, że nie oni sami wybierają sobie ruchy lecz muszą w określony sposób odpowiedzieć innym. Swoją drogą już nawet same stroje sprawiały, że myślałem o nich jak o ludziach, którzy zostali przebrani za kogoś. Ten gest ściągnięcia butów z początku spektaklu symbolizował dla mnie ich walkę o autentyczność. Ściągamy przecież buty, gdy wchodzimy do domu, miejsca, w którym z zasady czujemy się bezpiecznie, gdzie możemy ściągnąć swoją maskę. Nasi bohaterowie zostali jednak tego pozbawieni - dalej byli przebrani w nie swoje ciuchy, w nie swoje role społeczne czy rodzinne.
Dopiero zniszczenie wahadła kończy tę zabawę, w której nikt już nie chce uczestniczyć. Kula spada z suchym trzaskiem na ziemię, odkształca się i traci swoją magię. Król okazał się nagi - wystarczyło zerwać linkę i zwyczajnie rzucić kulę za siebie. Wydaje mi się jednak, że utrata tego uciążliwego, ale jednak centrum, wcale nie pomogła w odnalezieniu siebie, ani dojściu do prawdy. Wcześniej zorganizowane relacje między postaciami zaczęły się rozsypywać i znikać pośród szyderstwa i agresji.
Bohaterowie wykreowani przez choreografa Tomasza Ciesielskiego poszli jednak dalej. Założyli buty i wyszli. Czy będą dalej walczyć? Czy wpadną w kolejne jarzmo, ulegną sile kolejnego wahadła, które wyznaczać im będzie codzienne obowiązki? Czy może w końcu doświadczą trudnej, ale słodkiej wolności? Nie mogę tego wiedzieć, mogę jedynie przewidywać. Wiem tylko to, że ja także poprawiłem swoje buty, wyszedłem z sali i zacząłem się zastanawiać czy decyzję, aby wracać do domu podjąłem sam czy też jestem już zaprogramowany, żeby to zrobić? Czy moje wahadło dalej działa? I czy chcę, aby działało?
Rafał Bilicki, Brygada Tańca 2023
"Blisko" Teatr Nowszy, choreografia: Tomasz Ciesielski, wykonanie: Natalia Kladziwa, Paweł Urbanowicz, Katarzyna Leszek, Radosław Lis, muzyka (na żywo): Piotr Matula, reżyseria światła: Radosław Lis, kostiumy: Nikola Fedak, produkcja i koordynacja: Joanna Stasina, produkcja: Fundacja Nowszego Teatru/Teatr Nowszy, koprodukcja: Kielecki Teatr Tańca, współorganizator: Lubelski Teatr Tańca, premiera: 12.11.2021, pokaz w ramach: 19. Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania, pokaz: Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski, 22.06.2023
