„Wspomnienia na ulicach Śródmieścia” to już trzecia rodzima produkcja spektaklu przygotowanego pod okiem reżysersko-choreograficznego duetu z Charkowa, czyli Alyony Omeliny i Angeliny Zabieliny, a wychodząca spod skrzydeł Fundacji Scena Współczesna. Fundacja prowadząca zarówno Akademię Tańca Zawirowania, jak i Centrum Teatru i Tańca Zawirowania, dała ukraińskim tancerkom i tancerzom trwałość współpracy, namiastkę stabilizacji, może nawet domu artystycznego, gdzie mogą realizować swoje pasje, rozwijać się, spełniać marzenia. Premiera odbyła się 23 kwietnia 2023 r. w Akademii Tańca Zawirowania.
Sytuacja w jakiej znaleźli się twórcy ukraińscy (szczególnie ci młodzi) nie jest wesoła, do kraju wrócić nie mogą, a u nas, czy w jakimkolwiek innym kraju do jakiego uciekli od wojny, są nierozpoznawalni. Mówią innym językiem, są po innych szkołach, posługują się innymi kodami i rozwiązaniami artystycznymi. Oglądam kolejną premierę w choreografii nieznanych mi wcześniej Omeliny i Zabieliny i w każdej widzę u nich potrzebę budowania monumentalnych scen, jakiegoś wręcz patosu, pokazywania raczej historii zbiorowości, niż historii jednostki. Nie krytykuję tego, choć niespecjalnie te rozwiązania do mnie przemawiają (polski taniec współczesny jest już w innym punkcie rozwoju), szanuję tę odmienność, tę potrzebę wzniosłego mówienia o dramacie, jaki przeżywa naród Ukrainy, rozdzielone rodziny, osamotnieni ludzie żyjący z musu na obcej im ziemi. Niech mówią tak jak chcą, jak potrzebują, jak uważają, że będzie lepiej.
Ukraińcy na wygnaniu bardzo się starają zachowywać swoją tożsamość narodową, tym bardziej należy docenić, że grupa UADC (z młodymi tancerkami i tancerzami z różnych części Ukrainy) podjęła się zadania opowiedzenia o Warszawie, o stołecznym Śródmieściu i jego symbolach, które zazwyczaj były tymi pierwszymi, jakie uchodźcy wojenni zobaczyli w Polsce. Szczególną rolę ogrywa tu Pałac Kultury i Nauki, którego charakterystyczna bryła witała podróżnych ze Wschodu po godzinach oczekiwania na pomoc spędzonych na Dworcu Centralnym.
PKiN pojawił się w opowieści „Wspomnienia na ulicach Śródmieścia” już na samym początku, na wpowadzającym w spektakl nagraniu wideo. Później dziewczyny w poszarpanych ubraniach, jakby stawiały pierwsze kroki w innym życiu. Dzwonią, otwierają usta do krzyku, denerwują się, działają samodzielnie powoli się dostosowując. Dopiero z biegiem całej choreografii zaczną współpracować, tańczyć wspólnie i we wspólnocie, choć choreografki zadbały, by nie były to typowe synchroniczne układy - w każdym mamy kogoś, kto nie pasuje, wyrywa się ze struktury, idzie własną ścieżką.
Najbardziej poruszające były proste ale jasne w użytych środkach wyrazu sceny związane z ucieczką i drogą. Całość ogólnie wydawała mi się być alegorią podróży, współpracy, także nadziei. Spektakl został zamknięty klamrą filmową, a na nagraniu widzieliśmy tancerki w ścisłym Centrum i na Starówce – rejonach zrównanych niemal całkowicie z ziemią podczas II wojny światowej, a po niej odbudowanej przez mieszkańców Warszawy. To symbol nadziei i przyszłości dla wszystkich mieszkańców wyniszczonej Ukrainy, a już szczególnie dla osób z Charkowa, gdzie 24 lutego 2022 roku uderzyły pierwsze rosyjskie bomby, głównie trafiły w północną Sałtiwkę, największą dzielnicę. Przed tym atakiem mieszkało tu ponad 300 tys. osób, a dziś w Charkowie uszkodzonych jest ponad 4000 budynków, z których 1/3 została trafiona bezpośrednio i nie nadaje się do ponownego zamieszkania.
Uczestniczki projektu skupiły się na nowym otwarciu, nowych wyzwaniach i „ich miejscach w Warszawie”, ale gdy wojna w Ukrainie się skończy - historia stolicy Polski i jej odbudowy będzie miała dla nich jeszcze bardziej szczególne znaczenie. Zaczną wznosić z ruin swoją ojczyznę, mając w pamięci to, jak dziś wygląda nasze największe miasto, ich drugi dom.
Sandra Wilk, Strona Tańca
„Wspomnienia na ulicach Śródmieścia” – projekt polsko-ukraiński, choreografia: Alyona Omelina, Angelina Zabielina (Ukraina), wykonanie: zespół artystyczno-taneczny UADC (Ukraina), produkcja: Akademia Tańca Zawirowania, premiera: 23.04.2023, pokaz: Akademia Tańca Zawirowania, 23.04.2023
Projekt współfinansuje dzielnica Śródmieście.
Warszawa, czyli drugi dom
